Programma 1 Sociaal Domein
Wijkteams (€ 158.000 voordelig)
K inderopvangtoeslagenaffaire (€ 139.000 nadeel lasten en € 215.000 voordeel baten)
Als gevolg van de kinderopvangtoeslagenaffaire is door het Rijk gevraagd gedupeerden ruimhartig tegemoet te komen bij het compenseren van de gevolgen van de affaire. Het rijk heeft aangegeven de kosten via een SPUK regeling te vergoeden (€ 215.000). De inwoners die zich hebben gemeld bij het opgerichte steunpunt worden geholpen waar wij kunnen. Men wordt op vijf leefgebieden ondersteund (wonen, werk, inkomen, schulden en gezin). Enerzijds maken wij kosten voor minimabeleid en bijzondere bijstand (€ 76.000 op taakveld Inkomensregelingen) en verwachten wij € 139.000 aan uitvoeringskosten (waarvan € 15.000 reeds was begroot op taakveld Maatwerkdienstverlening 18+). Deze kosten worden opgenomen op de limitatieve lijst.
Parlementaire Ondervragingscommissie Kinderopvangtoeslag (voordeel lasten € 82.500)
Voor toelichting, zie bijlage 4.1 Budgetoverhevelingen.
Maatwerkdienstverlening 18+ (€ 136.000 nadelig)
Begeleiding (nadeel lasten € 151.000)
Op grond van de Wet maatschappelijke ondersteuning voorzien wij in begeleiding en dagbesteding voor inwoners waarbij het noodzakelijk is deze zorg te ontvangen. Vanwege een structurele toename in het aantal begeleidingsaanvragen verwachten wij een tekort, ondanks een bijraming in de kadernota. Naast de stijgende vraag naar begeleiding stijgen de kosten ook vanwege de gestegen tarieven sinds de nieuwe aanbesteding per 1 januari 2022. Het aantal klanten met een begeleidingsindicatie ligt in de eerste helft van 2022 hoger dan de eerste helft van 2021. Op basis hiervan verwachten wij een tekort van € 151.000.
Kinderopvangtoeslagenaffaire (voordeel lasten € 15.000)
In de kadernota 2022 is een voorlopig budget beschikbaar gesteld van € 15.000 om aan de slag te kunnen gaan met het helpen van de gedupeerden van de toeslagenaffaire. De kosten die de gemeente maakt worden volledig gecompenseerd door het rijk waarmee dit budget kan vrijvallen.
Geëscaleerde zorg 18+ (€ 41.000 voordelig)
GGZ-inloop (voordeel lasten € 41.000)
Het contract voor de GGZ-inloop voorziening is eind 2021 van rechtswege beëindigd. Er is niet gekozen voor een nieuwe aanbesteding, omdat onder het oude contract er geen gebruik werd gemaakt van de GGZ-inloop. Dit terwijl de gemeente wel voor 27% de kosten droeg. Inwoners kunnen alsnog gebruik maken van de GGZ-inloop, maar hebben daar tot op heden nog geen gebruik van gemaakt. Wij gaan er vanuit dat er geen kosten worden gemaakt in 2022 waardoor dit budget kan vrijvallen.
Volksgezondheid (€ 13.000 nadelig)
Overige begrotingsafwijkingen kleiner dan € 40.000
- Oekraïne gezondheidszorg € 5.000 nadelig (zie programma 8 algemene uitkering)
Reeds genomen raadsbesluiten
Vaststellen Jaarstukken 2021 (raadsbesluit 29 september 2022)
- GGD corona testbus: eenmalig € 8.000 nadelig.
Inkomensregelingen (€ 3.018.000 nadelig)
Gebundelde uitkering (BUIG) (nadeel lasten € 378.000 & nadeel baten € 332.000)
Het Ministerie van SZW heeft 30 september 2022 opgaven verstrekt voor de bijstandsgelden voor de jaren 2022 en 2023. Het Aalsmeerse BUIG-budget 2022 is definitief vastgesteld op € 3.960.000. Dit is € 332.000 minder dan het in het najaar 2021 bekend gemaakte voorlopige budget ter grootte van € 4.293.000. Deze daling komt door een landelijk lager werkelijk bijstandsvolume in 2021, dat doorwerkt naar 2022. Daarnaast is sprake van een stijging van € 50.000 door de nu toegekende vergoeding voor loon- en prijsontwikkeling (LPO). Verder is sprake van een verlaging van € 85.000 door bijstelling van de macrocijfers voor de conjunctuur incl. beroep op IOAW/Bbz.
De actuele prognose van de eigen uitgavenontwikkeling leidt tot een opwaartse bijstelling van € 0,4 miljoen van € 3,7 naar € 4,1 miljoen. Op de stelpost taakmutaties is nog een structureel budget voor de BUIG beschikbaar van € 178.000. De verklaring voor het resterende tekort wordt mede veroorzaakt door extra uitgaven in het kader van het Besluit bijstand zelfstandigen (Bbz). Na het aflopen van de Tijdelijke overbruggingsregeling zelfstandig ondernemers (Tozo) is de Bbz in het laatste kwartaal van 2021 en het eerste kwartaal van 2022 eenvoudiger toegankelijk geweest voor zelfstandigen. Waar voorheen nauwelijks kosten werden gemaakt is aan de Bbz in de eerste helft van 2022 ruim € 60.000 aan uitgegeven. De overige stijging van de kosten wordt onder andere veroorzaakt door een nominale ontwikkeling (aanpassing aan de loon- en prijsontwikkeling) ter grootte van € 50.000. Ook werd er in een eerdere prognose nog gerekend met een te laag maand bedrag per uitkering wat het resterende € 90.000 verklaard.
Per saldo is daarmee sprake van een verwacht incidenteel nadeel voor 2022 van € 532.000. Dit bedrag komt als volgt tot stand. Lagere inkomsten van € 332.000 en hogere uitgaven van € 378.000 gedeeltelijk gecompenseerd door een stelpost op programma 8 van € 178.000.
Het nadeel op de lasten wordt afgewikkeld met de reserve sociaal domein. Het nadeel op de baten wordt afgewikkeld met algemene middelen omdat bijstellingen vanuit het rijk niet door de gemeente te beïnvloeden zijn.
Vaststelling Tozo 2020 (€ 100.000 neutraal)
Vanwege een beperkte feitelijke onrechtmatigheid bij de uitvoering van de Tozo ter grootte van € 100.000 heeft het Rijk de declaratie over 2020 vastgesteld op € 4.955.000. Dit bedrag geeft voldoende dekking voor de kosten (inclusief uitvoeringskosten) van de Tozo in 2020. Het bedrag van € 100.000 wordt verrekend met het Rijk. In de brief van 20 september 2022 met kenmerk Z22-070569 is de gemeenteraad over de vaststelling van de declaratie geïnformeerd.
Bijzondere bijstand / minimaregelingen (nadeel lasten € 200.000)
Op de bijzondere bijstand en minimaregelingen verwachten wij een tekort van € 200.000. Dit heeft meerdere oorzaken. De kosten van het levensonderhoud nemen toe waardoor het voor meer inwoners noodzakelijk wordt hulp te vragen bij de gemeente. Daarnaast hebben wij alle inwoners waarbij een energietoeslag is toegekend gewezen op de minimaregelingen. Hierdoor zien wij een toename in het aantal aanvragen van inwoners die voorheen niet eerder regelingen hebben aangevraagd.
Energietoeslag (nadeel lasten € 1.226.000)
Aalsmeer ontvangt via het gemeentefonds (meicirculaire) eenmalig € 719.000 van het Rijk voor de eenmalige energietoeslag inclusief de uitvoeringskosten. In juli jl. heeft het Rijk besloten dat de eenmalige energietoeslag wordt verhoogd van € 800 naar € 1.300. De bijdrage van het Rijk wordt daarom verhoogd. Het bedrag is via de septembercirculaire bekend gemaakt (€ 507.000), waardoor we in totaal € 1.226.000 ontvangen. De looptijd van de regeling is verlengd tot en met 30 juni 2023. Of Aalsmeer moet bijleggen uit eigen middelen hangt af van het aantal individuele huishoudens die nog niet bekend zijn bij ons en een aanvraag doet. Landelijk wordt uit gegaan van de doelgroep met een inkomen tot 120% van het sociaal minimum. In Aalsmeer hanteren we 125% van het sociaal minimum. Mogelijk zal de bijdrage van het Rijk niet voldoende zijn. Hierover wordt u in de jaarrekening 2022 nader geïnformeerd.
Tot en met augustus 2022 hebben 537 huishoudens de eenmalige energietoeslag ontvangen (hiervan zijn 383 huishoudens ambtshalve uitbetaald en waren er 154 toekenningen aan huishoudens die een aanvraag zelf indienden). Eind augustus waren er nog 303 individuele aanvragen in behandeling. De prognose is dat 80% van deze aanvragen leidt tot een toekenning. De uitvoeringskosten voor ambtshalve uitbetalen en het behandelen van individuele aanvragen van € 153.300, gebaseerd op 530 aanvragen voegen we toe aan de limitatieve lijst. De daadwerkelijke kosten worden gebaseerd op het werkelijke aantal aanvragen.
Als het aantal individuele toekenningen onder de 424 (530 aanvragen, 80% toekenning) blijft is de bijdrage van het Rijk naar verwachting voldoende. Dat zou neerkomen op een bereik onder onze doelgroep met inkomen tot 125% van het sociaal minimum van ca. 74%.
Oekraïne leefgeld & maaltijden (€ 827.000 nadeel lasten)
Voor toelichting zie programma 8, algemene uitkering.
Kinderopvangtoeslagenaffaire (€ 76.000 nadeel lasten)
Voor toelichting, zie Wijkteams
Minimabeleid zwemregeling volwassenen (voordeel lasten € 21.000)
Voor toelichting, zie bijlage 4.1 Budgetoverhevelingen.
Begeleide participatie (€ 48.000 nadelig)
Overige begrotingsafwijkingen kleiner dan € 40.000
- Meicirculaire AM Match € 25.000 nadeel
- Septembercirculaire AM Match € 5.000 nadeel)
- Decembercirculaire 2021 AM Match €18.000 nadeel)
Arbeidsparticipatie (€ 5.000 nadelig)
Overige begrotingsafwijkingen kleiner dan € 40.000
- Meicirculaire Participatie nieuwe doelgroep € 5.000 nadeel
Maatwerkdienstverlening 18- (€ 54.000 nadelig)
Jeugdhulp (risico melding)
De eindejaarsverwachting op maatwerkdienstverlening 18- (jeugdhulp) ligt op dit moment ongeveer 2% boven het begrote bedrag voor 2022. Er spelen twee specifieke risico’s- naast dat het een open einde regeling is en de bedragen per jeugdige soms behoorlijk kunnen oplopen.
De eerste is dat Stichting Levvel- de grootste aanbieder van jeugdhulp/-GGZ een achterstand heeft met cliënten aanmelden en declaraties sturen. Medio juli jl. informeerde het college de raad met een brief over de situatie. Na de invoering van een nieuw automatiseringssysteem is begin 2022 een hapering ontstaan in de administratie van de organisatie. Risico is een stijging van de eindejaarsverwachting, omdat er nieuwe cliënten of uitgebreidere zorgvragen worden gestuurd die tot dan onbekend waren bij de gemeente. Gezien de complexe zorgvragen kan het gaan om grotere bedragen. Het college doet wat het kan om de administraties te stroomlijnen, maar is daarbij afhankelijk van Levvel. Daarnaast spreekt het college samen met andere gemeenten Levvel aan op de door haar handelen ontstane onzekerheid.
Het tweede risico is dat de realisatie per jeugdige vermoedelijk lager uitvalt dan de verplichtingen die als basis dienen voor de eindejaarsverwachting (onderuitnutting). De eindejaarsverwachting ligt momenteel echter boven de begroting. Het is de vraag in hoeverre de onderuitnutting de stijging van o.a. Levvel kan compenseren. Doordat we per 2022 met een nieuw inkoopsysteem werken ontbreken historische data die kunnen helpen in het bepalen van de omvang van de onzekerheid.
De omvang van beide ontwikkelingen is nu nog onvoldoende in te schatten. Met de huidige informatie is het de verwachting dat de stijging van Levvel lager komt te liggen dan de verwachte onderuitnutting. Dit wordt in het najaar verder gemonitord. Uiteindelijk volgt bij de jaarrekening pas volledige duidelijkheid over hoe de realisatie zich verhoudt tot de verplichtingen.
Meerkosten en continuïteitsbijdrage door coronacrisis (voordeel lasten € 65.000)
Voor aanbieders van jeugdhulp is uit het coronafonds geld beschikbaar gesteld voor het aanschaffen van coronagerelateerde hulpmiddelen. De aanbieders hebben uiteindelijk slechts beperkt gebruik hoeven maken van dit aanbod. Mede ook omdat de kosten verdeeld konden worden met andere gemeenten.
Oekraïne (nadeel lasten €49.000)
Voor toelichting zie programma 8, algemene uitkering.
Reeds genomen raadsbesluiten
Vaststellen Jaarstukken 2021 (raadsbesluit 29 september 2022)
Budgetoverheveling Meerkosten en continuïteitsbijdrage door coronacrisis (€ 70.000 nadeel lasten)
Geëscaleerde zorg 18- (€ 98.000 voordelig)
Geëscaleerde zorg 18- (voordeel lasten € 98.000)
Vanuit het budget geëscaleerde zorg 18- wordt de aanpak van jeugdigen in onveilige gezinnen betaald. In de huidige financiële raming is een daling van de uitgaven zichtbaar. Dit heeft vooral te maken met de wijziging van het landelijk woonplaatsbeginsel. Door de wijziging van het landelijk woonplaatsbeginsel is een groep jeugdigen overgedragen naar andere gemeenten. De voorbereiding van deze overdracht liep al langer, maar pas medio 2022 hebben bijna alle gemeenten hun administraties bijgewerkt. De gemeente hoeft nu minder regietrajecten bij de verschillende instellingen voor jeugdbescherming te betalen. De aantallen trajecten lopende het jaar geven nu geen aanleiding om het budget in stand te houden. Er is ook rekening gehouden met de instroom in het najaar.
Samenkracht en burgerparticipatie (€ 274.000 nadelig)
Wmo-vervoer (voordeel lasten € 137.000)
In 2021, tijdens Corona, is er minder gebruik gemaakt van het Wmo-vervoer. Begin 2022 was de verwachting dat het vervoer zich weer zou herstellen zoals voor Corona. Dit herstel is uitgebleven. Ook landelijk zien wij dat er minder gebruik wordt gemaakt van het openbaar vervoer. Daarnaast is begin 2022 een nieuwe vervoerder gestart die bij de start van het nieuwe contract niet goed heeft gepresteerd waardoor de kosten lager uitvielen. Begin november heeft deze vervoerder zijn dienstverlening gestaakt en is met een nieuwe vervoerder een overeenkomst aangegaan. Hierover bent u reeds geïnformeerd middels een raadsbrief van 11 oktober 2022. De kosten van het Wmo-vervoer zijn voor dit jaar lager dan verwacht. Hierdoor ontstaat er een mogelijk voordeel van € 137.000 op het Wmo-vervoer.
Sociaal Medische Indicatie (SMI) (nadeel lasten € 68.000)
De regeling Sociaal Medische Indicatie (SMI) voor kinderopvang geeft op basis van sociaal medische gronden de mogelijkheid dat ouders hun kind een aantal dagen per week naar de opvang brengen. Hierdoor worden de ouders tijdelijk ontlast en krijgt het kind de kans zich te ontwikkelen. Het aantal gezinnen dat gebruik maakt van deze regeling blijft toenemen. Ondanks recente aanpassingen van de beleidsregels, waarin een maximale periode kinderopvang vanwege medische redenen is vastgesteld, zien wij een stijging van de kosten van deze wettelijke taak. Dit komt doordat er tot op heden 12 nieuwe SMI toekenningen zijn geweest (ten opzichte van 16 in geheel 2021). Een andere reden voor de stijging van de kosten is dat de kosten voor de kinderopvang zijn toegenomen. De toekenning van SMI is aan wettelijke eisen verbonden. Op basis van een medische verklaring heeft de inwoner recht op een tegemoetkoming.
Preventieve zorg- en welzijnsvoorzieningen (nadeel lasten € 40.000)
- Welzijnsinstelling Participe heeft vanwege Corona in 2022 extra menskracht ingezet. Dit bedroeg extra maatschappelijk werk vanwege Corona ter hoogte van € 20.600 en extra ouderenadvies vanwege Corona ter hoogte van € 20.600. Participe is daarnaast op verzoek van de gemeente in 2020 met het legaat van burgemeester Brouwer vrijwilligersvervoer ANWB-Automaatje gestart. De kosten van de coördinator ANWB-automaatje bedragen € 34.000. Het totaal aan extra beschikte middelen ter hoogte van € 75.000 wordt voor € 65.000 gedekt uit het transformatiebudget sociaal domein. De resterende € 10.000 wordt vanuit programma 8 (stelpost taakmutaties) gedekt.
- Voor de reguliere inzet van het algemeen maatschappelijk werk, ouderenadvies en inloopvoorzieningen door Participe is in 2022 een totaalbedrag van € 486.000 beschikbaar gesteld. Daarnaast is € 35.300 verleend voor inloopvoorzieningen. Conform de begroting was er voor het totaal van deze algemene voorzieningen € 464.400 beschikbaar. Het verschil is deels gedekt door andere budgetten binnen taakveld 6.1 Samenkracht en burgerparticipatie ter grootte van € 26.000 (hulp op afstand, mantelzorg en preventie). Er resteert een tekort van € 30.000.
Kernorganisatie (nadeel lasten € 207.000)
Voor toelichting, zie programma 7 Overhead
Inloopvoorziening Hornmeer (voordeel lasten € 30.000)
Voor Hornmeer is rekening gehouden met de kosten voor een nieuwe inloop voorziening in het nieuwe Gezondhuis dat daar gebouwd moet worden. De bouw is nog niet gestart en er zijn op dit moment een hoop onzekerheden over de invulling hiervan. Of en hoe hier in de toekomst een inloop gaat worden vormgegeven (en welke organisatie daar de lead in heeft) is nog niet uitgekristalliseerd. De gereserveerde middelen van € 30.000 voor het jaar 2022 worden niet uitgegeven. Zodra meer bekend is over de invulling van het Gezondhuis komen we terug op de eventuele structurele gevolgen voor de komende jaren.
Kansrijke start (voordeel lasten € 16.000)
Voor toelichting, zie bijlage 4.1 Budgetoverhevelingen.
Oekraïne (nadeel lasten €80.000)
Voor toelichting zie programma 8, algemene uitkering.
Overige begrotingsafwijkingen kleiner dan € 40.000
- Seringenpark (naar programma 4) € 3.000 voordeel
- Meicirculaire Gezond in de stad € 8.000 nadeel
- Meicirculaire Inburgering € 16.000 nadeel
- Decembercirculaire 2021 Inburgering € 25.000 nadeel)
Reeds genomen raadsbesluiten
Vaststellen Jaarstukken 2021 (raadsbesluit 29 september 2022)
- Budgetoverheveling Kansrijke start (€ 11.000 nadeel lasten)
- Budgetoverheveling Tegemoetkoming vaste lasten Buurthuis Hornmeer (€ 5.000 nadeel lasten)
Reservemutatie (€ 328.000 voordelig)
Egalisatiereserve sociaal domein (nadeel lasten € 321.000 & voordeel baten € 649.000)
In de motie RAP-raad is aangegeven dat tekorten binnen het sociaal domein binnen het programma van het sociaal domein opgelost dienen te worden. Omdat binnen het sociaal domein een aantal open einde regelingen geldt met de bijbehorende risico’s en daarnaast het tijd kost om effecten van beleidskeuzes financieel te zien. Deze reserve is bedoeld om incidentele tekorten binnen het sociaal domein in een bepaald jaar te verrekenen met incidentele overschotten in een ander jaar. Het egaliseren van het resultaat van het sociaal domein.
In de op programma 1 opgenomen bestuurlijke toelichtingen zitten ook mutaties waarvoor het rijk een compensatie geeft via de meicirculaire en septembercirculaire. Ook is een aantal budgetoverhevelingen opgenomen die via de bestemmingsreserve Veilig te stellen budgetten worden doorgeschoven naar 2023. De eerder opgenomen budgetten vanuit het lokaal coronafonds vallen vrij ten gunste van de algemene middelen. Hieronder een overzicht welke mutaties afwikkelen met de reserve sociaal domein. Per saldo wordt er € 48.000 onttrokken uit de reserve.
- Begeleiding (nadeel lasten € 151.000)
- Kinderopvangtoeslagenaffaire (voordeel lasten € 15.000)
- GGZ-inloop (voordeel lasten € 41.000)
- Gebundelde uitkering (BUIG) nadeel lasten € 200.000
- Bijzondere bijstand / minimaregelingen (nadeel lasten € 200.000)
- Geëscaleerde zorg 18- (voordeel lasten € 98.000)
- Wmo-vervoer (voordeel lasten € 217.000)
- Sociaal Medische Indicatie (SMI) (nadeel lasten € 68.000)
- Preventieve zorg- en welzijnsvoorzieningen (nadeel lasten € 30.000)
- Inloopvoorziening Hornmeer (voordeel lasten € 30.000)